Kielczanie pamiętają o prezydencie Stefanie Artwińskim

Uroczystości upamiętniające 83. rocznicę tragicznej śmierci ostatniego prezydenta Kielc okresu międzywojennego odbyły się na Cmentarzu Partyzanckim przy ul. Ściegiennego. Ich organizatorem była Fundacja imienia Stefana Artwińskiego.

W uroczystości wzięli udział m.in. prezydent Kielc Bogdan Wenta, senator RP Krzysztof Słoń, kieleccy radni, wicewojewoda Rafał Nowak, przedstawiciele Urzędu Marszałkowskiego oraz młodzież ze Szkoły Podstawowej nr 5 im. S. Artwińskiego w Kielcach.  

Stefan Artwiński był prezydentem Kielc w latach 1934-1939. Po wybuchu II wojny światowej mimo grożącego mu niebezpieczeństwa pozostał w Kielcach. Współtworzył system obrony miasta i nadal działał na rzecz Kielc i mieszkańców m.in. finansując z kasy miejskiej pomoc zdrowotną i żywnościową. Jeden z organizatorów konspiracyjnego „Związku Orła Białego”. Niszczył dokumenty ważne dla okupantów, w związku z czym ocalił życie wielu kielczanom. Za swój opór 27 października został aresztowany przez gestapo. Zginął zamęczony przez okupantów. Jego ciało odnaleziono 2 listopada 1939 roku na Wiśniówce. Jego na wpół konspiracyjny pogrzeb odbył się 10 listopada 1939.

- Wspominamy dzisiaj osobę bardzo ważną dla historii naszego miasta. Prezydent Stefan Artwiński swoim życiem i aktywnością dał przykład jak należy rozumieć patriotyzm i postawę obywatelską oraz jak działać na rzecz swojego miasta. Z tego miejsca, jako obecny Prezydent Kielc, dziękuję wszystkim osobom i instytucjom, które kultywują i rozpowszechniają pamięć o Stefanie Artwińskim – powiedział Bogdan Wenta.

Stefan Artwiński urodził się 11 sierpnia 1863 r. we wsi Igołomia k. Miechowa, jako syn zarządcy majątku Tomasza i Marii z domu Piotrowskiej. Uczył się w progimnazjum w Pińczowie oraz gimnazjum w Kielcach. Następnie, po ukończeniu praktyki w aptece w Działoszycach, studiował na Cesarskim Uniwersytecie Warszawskim (1885–1890), gdzie uzyskał dyplom prowizora farmacji. W latach 1892-1896 prowadził własny skład apteczny w Busku, a od 1897 r. w Kielcach. W 1919 r. uzyskał zgodę na otwarcie apteki w mieście, na rogu ulic Sienkiewicza i Dużej. W czasie I wojny światowej aktywny działacz lewicy niepodległościowej. Jeden z organizatorów Rady Okręgowej Ziemi Kieleckiej, w której pełnił funkcję skarbnika. Działacz Polskiej Organizacji Wojskowej. Od 1917 r. prezes Towarzystwa Strzelecko-Sportowego „Piechur”, gdzie pod przykrywką rozwijania turystyki i kultury fizycznej odbywały się szkolenia wojskowe, oraz lokalnego koła Partii Niezawisłości Narodowej. Radny miejski w latach 1916-1921. Skarbnik w miejskim Komitecie Obrony Państwa w 1920 r. W dwudziestoleciu międzywojennym działacz licznych stowarzyszeń i organizacji, m.in.: 1920-1923 oraz 1929-1937 prezes okręgu Związku Strzeleckiego, 1933-1936 r. prezes Zarządu Okręgowego Federacji Polskich Związków Obrońców Ojczyzny, 1932-1939 w zarządzie Okręgu Kieleckiego PCK, wiceprezes Kieleckiego Klubu Sportowego „Strzelec”. Brał również udział w pracach Komitetów Obywatelskich Marszów Szlakiem Kadrówki.

29 września 1934 r. wybrany na stanowisko prezydenta Kielc. Zatwierdzony przez Ministra Spraw Wewnętrznych 9 listopada 1934 r. Uwagę przykładał do rozwoju bazy materialnej szkolnictwa. Za jego kadencji udało się poprawić stan majątkowy miasta. Po wybuchu II wojny światowej pozostał w Kielcach. Jeden z organizatorów konspiracyjnego „Związku Orła Białego”. Zamordowany na przełomie października i listopada 1939 r. Jego na wpół konspiracyjny pogrzeb odbył się 10 listopada 1939 r.; Artwińskiego pochowano w grobowcu jego krewnych – Borchólskich. W pięćdziesiąt lat później, 28 września 1989 r. podczas uroczystej ceremonii szczątki Artwińskiego przeniesiono do grobu na cmentarzu partyzanckim w Kielcach.

Odznaczony m.in.: Krzyżem POW (1919), Krzyżem Walecznych (1923), Krzyżem Legionów (1927), Krzyżem Niepodległości (1931), Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1933), pośmiertnie Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (2009).

Powrót na początek strony