W Kielcach odbyła się uroczystość wręczenia nagród honorowych Instytutu Pamięci Narodowej „Świadek Historii”. W tym roku w ramach XII edycji nagrody wyróżnionych zostało czterech laureatów indywidualnych i dwóch instytucjonalnych. W gronie nagrodzonych są dwaj społecznicy i pasjonaci historii z Kielc.
Podczas XII edycji nagrody Świadek Historii dla województw małopolskiego i świętokrzyskiego Oddział IPN w Krakowie oraz Delegatura IPN w Kielcach nagrodzili: Mariusza Kowalskiego, Pawła Kurtykę, Andrzeja Roga, Krzysztofa Witkowskiego, a także Centrum Dokumentacji Zsyłek, Wypędzeń i Przesiedleń Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie oraz Krakowski Oddział Związku Sybiraków.
Krzysztof Witkowski doceniony został m.in. za inicjatywę upamiętnienia postaci gen. Bolesława Roi w Niemczech w miejscu jego śmierci, na terenie byłego nazistowskiego obozu koncentracyjnego KL Sachsenhausen. Kielczanin jest współautorem koncepcji pomnika, w którego powstanie zaangażowali się społecznicy, a Instytut Pamięci Narodowej i Miasto Kielce doprowadziły projekt do finału w maju 2022 r.
- W styczniu 2018 roku Stowarzyszenie Pamięci Narodowej Czwartak pod kierownictwem pana Krzysztofa wystąpiło do Prezydenta Kielc o upamiętnienie gen. Bolesława Roi. Ta inicjatywa nie doszłaby do skutku bez ogromnego zaangażowania i poświęcenia pana Krzysztofa. Pana upór i chęć działania na rzecz naszego miasta jest nieoceniona - mówił prezydent Kielc Bogdan Wenta.
Mariusz Kowalski nagrodzony został za całokształt działalności w tym wieloletnie zaangażowanie w projekt edukacyjny promujący postawy patriotyczne i proobronne, a także prezentujący historię Wojska Polskiego, zasady ochrony symboli narodowych, honoru i godności mundury wojskowego wśród uczniów z Kielc i regionu.
Jak sam podkreślał, odznaczenie jest dla niego ogromnym wyróżnieniem. - Dzisiejsze odznaczane to nagroda nie tylko dla mnie, ale dla setki harcerzy, kilkudziesięciu ułanów oraz dla kawalerzystów, którzy w latach osiemdziesiątych mieszkali w Kielcach i zaszczepili we mnie tę pasję. Jestem im za to wdzięczny, a także całej mojej rodzinie, która od lat ogromnie wspiera mnie w tym wszystkim - mówił Mariusz Kowalski.
Ponadto Mariusz Kowalski jest autorem publikacji poświęconej historii 13 Pułku Ułanów Wileńskich, powstającej pod roboczym tytułem „Ułani Matki Boskiej Ostrobramskiej. Historia i Tradycja”. Monografia ukaże się w przyszłym roku.
Nagroda Świadek Historii wręczana jest osobom szczególnie zasłużonym dla upamiętniania historii narodu polskiego w regionie oraz wspierającym pion edukacyjny IPN w dziele edukacji historycznej. Przyznaje ją Kapituła, której przewodniczy prezes IPN. Laureatem może zostać osoba fizyczna, instytucja, stowarzyszenie lub organizacja, jak również osoba niebędąca obywatelem polskim.
Świętokrzyscy Laureaci XII edycji nagrody honorowej Świadek Historii:
Mariusz Kowalski - kielczanin, pasjonat, badacz historii i tradycji oręża polskiego. Od 1975 r. członek, a następnie instruktor ZHP. Od 1982 r. drużynowy pierwszej w Polsce drużyny harcerskiej, która przyjęła imię 13 Pułku Ułanów Wileńskich, przewodniczący Komisji Rewizyjnej Chorągwi Kieleckiej ZHP, kapral 6 BDS z Krakowa.
Obecnie plutonowy 10. Świętokrzyskiej Brygady OT im. mjr. Kaszyńskiego ps. „Nurt”, instruktor wyszkolenia, dowódca sekcji lekkiej piechoty. Członek Związku Polskich Spadochroniarzy o/Kielce, Związku Żołnierzy Wojska Polskiego. Aktywnie współpracuje z Centrum Przygotowań do Misji Zagranicznych w Kielcach. Posiada stopień chorążego Kawalerii Ochotniczej. Pełni obowiązki wiceprezesa Fundacji i szefa Kieleckiego Ochotniczego Szwadronu Kawalerii im. 13 Pułku Ułanów Wileńskich.
Z jego inicjatywy w Kielcach wmurowano dwie tablice pamiątkowe – pierwszej potyczki ułanów na szlaku do niepodległej „siódemki Beliny-Prażmowskiego” z pododdziałami carskich kozaków w Kielcach 12 sierpnia 1914 r. oraz 100-lecia powstania 13 Pułku Ułanów Wileńskich.
Jest uczestnikiem kwest na ratowanie zabytków kieleckich cmentarzy, autorem scenariuszy widowisk historycznych, bierze udział w organizacji pokazów i inscenizacji rocznicowych. Opracowuje materiały do gazety okolicznościowej „Kuryer Kielecki”, publikuje artykuły o tematyce historycznej, wojskowej, proobronnej w czasopismach tj.: „Nowy Przegląd Kawaleryjski”, „Szabla i Koń”, „Głos Weterana i Rezerwisty”, wileński kwartalnik dla Polaków „Nasz czas”, „Goniec Kresowy” oraz „Polska Zbrojna”.
Krzysztof Witkowski - kielczanin, społecznik od blisko 30 lat zaangażowany w krzewienie wiedzy o żołnierzach Wojska Polskiego okresu międzywojennego oraz czasu okupacji niemieckiej i sowieckiego zniewolenia. Jest wnukiem legionisty st. sierż. Jana Witkowskiego, żołnierza 4 PP LP i 4 PP Leg., weterana bitwy pod Jastkowem. Prowadzi archiwum, dokumentując i utrwalając świadków historii – uczestników wydarzeń z czasów okupacji, angażuje się w uroczystości rocznicowe.
Prowadzi Stowarzyszenie Pamięci Narodowej Czwartak w Kielcach, zrzeszające osoby pamiętające okres okupacji niemieckiej sowieckiej, które jako świadkowie historii, kombatanci dzielą się swoją wiedzą z młodzieżą.
Od lat propaguje wiedzę na temat bohaterów zamachu na szefa siatki konfidentów kieleckiego gestapo Franza Wittka. We współpracy z Wydziałem Historii UJK w Kielcach oraz IPN i Światowym Związkiem Żołnierzy AK organizował konferencję poświęconą tamtemu wydarzeniu.
Znany jest z akcji oznaczania okolicznościowymi plakietkami mogił bohaterów obu wojen światowych na kieleckich i regionalnych nekropoliach. Kilkaset plakietek. Z jego inicjatywy osadzeni w kieleckim areszcie śledczym, co roku porządkują kieleckie cmentarze, a młodzież szkolna wykonuje wiązanki i dekoruje groby osób zasłużonych.
