Rodzaje pieczy zastępczej

Rodziny zastępcze i rodzinne domy dziecka dają dzieciom szansę na normalne dzieciństwo i lepszy start w przyszłość. Stworzyć mogą je małżeństwa lub osoby samotne. Osoby spełniające wskazane kryteria muszą przejść proces kwalifikacyjny, który trwa około 6 miesięcy.

RODZINA ZASTĘPCZA SPOKREWNIONA

Zakładają ją najbliżsi krewni: dziadkowie lub dorosłe rodzeństwo dziecka, zwykle po śmierci rodziców lub odebraniu im praw rodzicielskich.

RODZINA ZASTĘPCZA NIEZAWODOWA

Tworzą ją dalsi krewni, np. ciocia i wujek, albo osoby niespokrewnione. Pojęcie „niezawodowa” oznacza, że żaden z rodziców nie rezygnuje z własnej pracy, więc nie pobiera wynagrodzenia za bycie rodziną zastępczą, ale otrzymuje wsparcie dla rodziny. Rodziny niezawodowe mogą przyjąć do trojga dzieci, ale mogą również poprzestać na jednym.

RODZINA ZASTĘPCZA ZAWODOWA

Powstaje, gdy jeden z rodziców decyduje się zrezygnować z pracy, by poświęcić swój czas na wychowywanie dzieci. Rodzicielstwo zastępcze staje się wówczas zawodem, więc oprócz wsparcia rodzina otrzymuje także wynagrodzenie. Rodzina zawodowa przyjmuje dwoje lub troje dzieci, w wyjątkowych przypadkach do czworga, jeśli jest to rodzeństwo.

RODZINA ZASTĘPCZA ZAWODOWA SPECJALISTYCZNA

Powstaje, gdy jeden z rodziców decyduje się zrezygnować z pracy, by poświęcić swój czas na wychowywanie dzieci z niepełnosprawnościami fizycznymi i intelektualnymi lub podejmuje się opieki nad małoletnimi matkami z dziećmi.

Rodzicielstwo zastępcze staje się wówczas zawodem, więc oprócz wsparcia rodzina otrzymuje także wynagrodzenie. Zwykle rodzina specjalistyczna wychowuje jedno lub dwoje dzieci.

POGOTOWIE RODZINNE

To jedna z form rodziny zastępczej zawodowej, tyle że dzieci przebywają w niej do kilku miesięcy. Niekiedy pobyt wydłuża się do czasu wyjaśnienia sytuacji prawnej dziecka.

Do pogotowia rodzinnego trafiają zwykle dzieci z interwencji z domu rodzinnego lub przywożone bezpośrednio z porodówek. Rodzicielstwo zastępcze staje się wówczas zawodem, więc oprócz wsparcia rodzina otrzymuje także wynagrodzenie.

Pogotowie rodzinne pomaga dziecku w kryzysowej sytuacji związanej z rozłąką z rodzicami oraz stara się zdiagnozować dziecko u lekarzy specjalistów. Pracownicy MOPS-u w tym czasie szukają dla niego rodziny adopcyjnej, zastępczej lub rodzinnego domu dziecka, albo podejmują kroki, by dziecko wróciło do rodziny biologicznej.

RODZINNY DOM DZIECKA

Powstaje, gdy jeden z rodziców decyduje się zrezygnować z pracy, by opiekować się większą liczbą dzieci. Może ich przyjąć nawet ośmioro.

Rodzicielstwo zastępcze staje się wówczas zawodem, za co rodzic otrzyma wsparcie dla rodziny wraz z wynagrodzeniem. Rodzinny dom dziecka w praktyce funkcjonuje jak wielodzietna rodzina.

RODZINA POMOCOWA

Zakładają ją osoby, które nie są gotowe, by zostać rodziną zastępczą na stałe, ale chcą wesprzeć już istniejące rodziny. Bywa, że założenie rodziny pomocowej to pierwszy krok na drodze do rodzicielstwa zastępczego.

Rodziny pomocowe kończą takie samo szkolenie jak pozostałe rodziny zastępcze. Ich rolą jest opieka nad dziećmi z rodzin zastępczych wtedy, gdy rodzice mają urlop (do 30 dni rocznie) lub w sytuacjach losowych (pobyt w szpitalu, udział w szkoleniu). Dzieci z konkretnej rodziny zastępczej mieszkają z rodziną pomocową zwykle przez kilka dni. Ich pobyt tam nie może być dłuższy niż dwa miesiące.

Kto może zostać rodziną zastępczą?

Rodziną zastępczą może zostać osoba samotna lub małżeństwo. Ubieganie się o kwalifikację na opiekuna zastępczego uwarunkowane jest spełnieniem wymogów ustawowych oraz ukończeniem specjalnie przygotowanego szkolenia.

Kandydaci na rodziców zastępczych muszę spełnić szereg wymagań, które zagwarantują  zapewnienie odpowiedniej opieki, m.in. muszą mieć obywatelstwo polskie i stałe miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, nie mogą być karani ani pozbawieni władzy rodzicielskiej, a także odpowiednie warunki bytowe.

Osoby, które chcą zostać rodzicami zastępczymi muszą przejść procedurę kwalifikacyjną, która obejmuje kilka etapów. Pierwszym krokiem jest rozmowa informacyjna przeprowadzona przez pracownika ORPZ. Następnie należy złożyć wymagane dokumenty. Następnie w miejscu zamieszkania kandydatów na rodziców zastępczych zbierane są informacje i przeprowadza analizę sytuacji osobistej, rodzinnej i majątkowej.

Kandydaci na rodziny zastępczej muszą przejść badanie predyspozycji i motywacji do sprawowania funkcji rodziców zastępczych po uzyskaniu wstępnej pozytywnej kwalifikacji. Są to konsultacje psychologiczne i badania testowe, których przeprowadzenie zapewnia organizator pieczy zastępczej.

Ostatnim krokiem jest szkolenie kandydatów na rodzinę zastępczą. Podczas całej procedury, w trakcie szkolenia oraz podczas pełnienia funkcji rodziny zastępczej, ze strony pracowników Ośrodka Rodzinnej Pieczy Zastępczej jest zapewniona ciągła fachowa opieka i wsparcie.