XVIII - XIX wiek

Wiek XVIII upłynął pod znakiem powrotu do dawnej świetności. Zniszczenia wojenne szybko zostały usunięte, a Kielce wzbogaciły się o seminarium duchowne, szkołę średnią (w 1735 r. przyjęta została pod patronat Akademii Krakowskiej) i teatr szkolny. W latach 80-tych XVIII stulecia rozpoczęła pracę kopalnia wapienia na Kadzielni oraz dwie cegielnie. Budowano nowe domy, powstawały nowe ulice a liczba mieszkańców Kielc dochodziła do około 2 tysięcy. Wydarzeniem, które wpłynęło na dalszy rozwój miasta było uchwalenie przez Sejm Czteroletni ustawy, na mocy której dobra biskupie, w tym również miasto, zostały przejęte przez administrację królewską. Dało to między innymi przywilej wybierania deputowanych do sejmu.

Nowe zniszczenia przyniosła wojna polsko-rosyjska, a potem powstanie kościuszkowskie. W 1794 r. w Kielcach przebywał od 7 do 9 czerwca naczelnik Tadeusz Kościuszko, który kwaterował tu ze swoimi oddziałami po bitwie pod Szczekocinami. Wojciech Bartos Głowacki, ciężko ranny właśnie w tej potyczce, przewieziony do Kielc zmarł w tutejszym szpitalu i najprawdopodobniej został pochowany na cmentarzu kolegiaty.

III rozbiór Polski zabrał niepodległość Kielcom, które weszły w skład tak zwanej Galicji Zachodniej (zabór austriacki). Miasto awansowało do rangi stolicy cyrkułu ze starostą na czele. W czerwcu 1800 r. groźny pożar strawił niemal wszystkie domy mieszkalne w centrum, spalił się także ratusz. Zniszczenia szybko usunięto. W wyniku bulli papieża Piusa VII Kielce ustanowiono stolicą nowej diecezji.

1809 r. miasto zostało włączone do Księstwa Warszawskiego z siedzibą władz powiatowych departamentu radomskiego. Przeniesienie do Kielc w 1818 roku stolicy województwa krakowskiego w wyniku utworzenia Wolnego Miasta Krakowa, przyniosło znaczne możliwości rozwojowe.

W początkach XIX wieku dzięki staraniom Stanisława Staszica, męża stanu, twórcy Staropolskiego Okręgu Przemysłowego Dyrekcję Górniczą przekształcono w Główną Dyrekcję Górniczą, przy której powstała pierwsza w Polsce politechnika - Szkoła Akademiczno - Górnicza. Obok istniejącej męskiej szkoły średniej utworzono prywatne szkoły żeńskie, powstała księgarnia i drukarnia.

Powstanie listopadowe zahamowało rozwój miasta aż do drugiej połowy XIX wieku. W 1844 wykryty został spisek ks. Piotra Ściegiennego, którego aresztowano w Kielcach podczas przygotowań do wystąpienia przeciw zaborcy. W związku z reformą administracji w Królestwie Polskim, Kielce przestały być miastem guberialnym i od 1845 r. zdegradowano je do roli miasta powiatowego. Nie inwestowano w dalszy rozwój przemysłu, zaczęła maleć liczba ludności. Władzę w Kielcach sprawował wówczas prezydent.

W 1835 r. wzniesiony został w Rynku nowy budynek magistratu. Obiekt ten spłonął w 1873 r. Dwa lata później architekt miejski Franciszek Kowalski przystąpił do projektowania  ratusza, a pierwsze przeprowadzki do nowej siedziby władz miejskich rozpoczęły się już w 1876 r. Po kilkukrotnych zmianach i rozbudowach budynek stoi do dziś.

Pod koniec lat 30-tych XIX wieku, dzięki oddaniu do użytku szosy biegnącej przez centrum miasta, Kielce uzyskały bezpośrednie połączenie z Warszawą i Krakowem. Powstał szpital św. Aleksandra, księgarnie i hotel Lardellego z salą teatralną. Po 1875 r. funkcjonowały już w Kielcach 4 zakłady przemysłowe: browar, fabryka marmurów, tartak i młyn parowy.

Ożywienie gospodarcze końca wieku związane było w dużej mierze z otwarciem w 1885 roku linii kolejowej, przebiegającej przez Kielce z Dęblina do Dąbrowy Górniczej. Rozpoczęły działalność pierwsze duże zakłady przemysłowe m.in. spółdzielnia "Społem", fabryka szkła, wapienniki Kadzielnia i Wietrznia. Powstawały hotele, kościoły, synagoga, na początku XX wieku rozpoczęto telefonizację miasta. Życie kulturalne wzbogaciło się o nowy gmach teatralny, rozpoczęto wydawanie "Gazety Kieleckiej". W 1897 roku Kielce liczyły około 13,5 tys. mieszkańców.

Powrót na początek strony