Materiały i metody

Badania w okresie lęgowym

W okresie od kwietnia do końca czerwca na powierzchniach wielkości kilkudziesięciu hektarów w granicach zwartej zabudowy miasta prowadzone są badania nad występowaniem ptaków lęgowych. W trakcie 4-5 porannych kontroli (przeciętnie co 15 dni) notowane są wszystkie osobniki, ogółu gatunków ptaków, zarówno lęgowe jak i nielęgowe. Wszystkie stwierdzane ptaki są nanoszone na dokładne mapy (w skali 1:2000) z podaniem ich zachowania, kategorii lęgowości i z uwzględnieniem stwierdzeń równoczesnych miedzy śpiewającymi samcami. Badania prowadzono przy zastosowaniu kombinowanej odmiany metody kartograficznej do liczenia ptaków lęgowych (Tomiałojć 1980a), w wariancie ekstensywnym - zmodyfikowanym na potrzeby niniejszych badań. Metoda ta pozwoliła na przypisanie ptaków i ich terytoriów do konkretnych miejsc na mapie, co dało realny efekt w postaci bardzo szczegółowego obrazu rozmieszczenia gatunków lęgowych i pozwala na wszechstronne wykorzystywanie tego materiału, np. przy planowaniu ochrony ptaków w mieście i przy planowaniu przestrzennym. W 2004 roku skontrolowano tą metodą 34 powierzchnie obejmujące około 33 % powierzchni miasta.

Badania w okresie przelotów

W okresie od września do końca listopada na 12 wytypowanych powierzchniach (transektach), przeciętnie co 7 dni notowane są wszystkie osobniki gatunków osiadłych jak i przelotnych. Transekty obejmują przekrój środowisk miejskich. Gromadzony materiał pozwoli na prześledzenie dynamiki przelotu poszczególnych gatunków ptaków stwierdzanych na obszarze Kielc w okresie migracji.

Badania w okresie zimowania

Corocznie w grudniu obdywa się kompleksowe liczenie wszystkich występujących na tym obszarze ptaków. Na 19 powierzchniach począwszy od świtu notowane są wszystkie osobniki z uwzględnieniem stadności i kierunków przemieszczania się. Na podstawie tych badań gromadzone są informacje dotyczące struktury ilościowej i jakościowej ptaków zimujących każdego roku w mieście. Pierwsze wyniki badań można znaleźć na stronie z opisami wybranych gatunków. Liczenia prowadzone są nieprzerwanie od 2000 roku i mają na celu monitorowanie zmian liczebności zimujących gatunków ptaków.


LITERATURA

  • Tomiałojć L. 1968. Podstawowe metody badań ilościowych awifauny lęgowej obszarów zadrzewionych i osiedli ludzkich. Not. Orn. 9: 1-20.
  • Tomiałojć L. 1980a. Kombinowana odmiana metody kartograficznej do liczenia ptaków lęgowych. Not. Orn. 21: 33-54.
  • Tomiałojć L. 1980b. Podstawowe informacje o sposobie prowadzenia cenzusów z zastosowaniem kombinowanej metody kartograficznej. Not. Orn. 21: 55-62.
  • Tomiałojć L., Stawarczyk T. 2003. Awifauna Polski. Rozmieszczenie, liczebność i zmiany. PTPP "pro Natura". Wrocław.
Powrót na początek strony