(Anas platyrhynchos)

Krzyżówka jest średnio licznym, a lokalnie licznym ptakiem lęgowym kraju i zarazem najliczniejszą z lęgowych kaczek występujących w Polsce.
W Kielcach dotychczas wykryto dwa stanowiska krzyżówki w dolinie Silnicy, a dwa pozostałe poza nią.
Jest protoplastą kaczki domowej i największą z naszych pławic (kaczek pływających), długość ciała: 49-63 cm.
Samiec w szacie godowej ma mieniącą się zielono głowę, orzechową pierś, białą obrączkę na szyi i żółtozielony, szeroki i płaski dziób. W upierzeniu spoczynkowym jest podobny do samicy. Samica jest szarobrązowa i ma pomarańczowy dziób. Obie płcie mają fioletowe, biało obrzeżone niebiesko-granatowe lusterko.
Pierwotnie krzyżówka była ptakiem lęgowym wszelkiego rodzaju obszarów podmokłych, dolin rzecznych, obrzeży zbiorników wodnych. Obecnie występuje lęgowo prawie we wszystkich typach krajobrazu, włącznie z rolniczym, miejskim, podgórskim, a nawet górskim. Przenika także w głąb zwartych wilgotniejszych lasów, gniazdując w pobliżu najmniejszych oczek wodnych. Wystarczają jej małe zbiorniki wodne, byleby były otoczone odpowiednio bujną roślinnością. Lęgowe populacje tej kaczki znane są już ze wszystkich większych miast kraju.
Krzyżówka zakłada gniazdo w roślinności na brzegach zbiorników, często jednak również w miejscach suchych. W parkach miejskich często gnieździ się w dziuplach drzew, zasiedla też duże skrzynki lęgowe.
Żywi się różnorodnym pokarmem: delikatniejszymi pędami i liśćmi, nasionami zbóż, owocami, owadami i innymi małymi zwierzętami wodnymi. Zdobywając pokarm krzyżówka często zanurza głowę i szyję i unosi kuper pionowo do góry.
Jest ptakiem, wędrownym i zimującym w zmiennej liczbie. Po sezonie lęgowym tworzy większe stada.